Ο όρος "κοινωνική επιχείρηση" απέκτησε δημοτικότητα στη Βουλγαρία τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για εταιρείες στις οποίες εργάζονται κυρίως άτομα με ειδικές ανάγκες. Με τις επιχειρήσεις αυτές τους παρέχονται δυνατότητες να νιώθουν ισότιμοι και χρήσιμοι για τον εαυτό τους και την κοινωνία.

Στις χώρες της ΕΕ ήδη υπάρχει ο όρος "κοινωνική οικονομία". Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές η οικονομία αυτή τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται πολύ εντατικά. Αυτό έως έναν βαθμό οφείλεται και στη οικονομική κρίση που περιόρισε τις δυνατότητες του κράτους να αντιμετωπίζει τα αυξανόμενα προβλήματα των ανθρώπων από τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Στην πραγματικότητα η κοινωνική επιχείρηση δεν είναι νεωτερισμός για τη Βουλγαρία. Στα χρόνια του σοσιαλισμού τον ίδιο ρόλο έπαιζαν οι συνεταιρισμοί των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Υπήρχαν επιχειρήσεις για αόμματους, για κουφούς, για ανθρώπους με περιορισμένες κινητικές δυνατότητες κ.λ.π.

Στα χρόνια των οικονομικών αλλαγών η δραστηριότητα αυτών των συνεταιρισμών άρχισε να πέφτει, ενώ ορισμένοι και διαλύθηκαν. Τώρα η καλή παράδοση για την φροντίδα των ατόμων με ειδικές ανάγκες ανανεώνεται, αλλά πια στις συνθήκες της οικονομίας της αγοράς. Έστω και δύσκολα οι κοινωνικές επιχειρήσεις εμφανίζονται και δίνουν ευκαιρία για επάξια εργασία στους ανθρώπους από τις ευπρόσβλητες ομάδες.
Θα αναφέρουμε δύο παραδείγματα για καλές πρακτικές.

Μέσω χρηματοδότησης του ευρωπαϊκού προγράμματος Ανάπτυξης του Ανθρώπινου Δυναμικού η οργάνωση των πολιτών ΣΙΛΑ (που σημαίνει δύναμη) υποβοήθησε την αφετηρία της κοινωνικής επιχειρηματικής δραστηριότητας. Πώς έγινε αυτό;

Πριν δύο χρόνια η οργάνωση ΣΙΛΑ άρχισε έντονη ενημερωτική καμπάνια, συνοδευόμενη με ειδική εκπαίδευση προσωπικού, για ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας, συναντήσεις με τις τοπικές αρχές και πρωτοβουλίες για την δραστηριοποίηση των μη κυβερνητικών οργανώσεων στην αναζήτηση απασχόλησης για τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες.

Ο Νικολάι Κόλεφ πρόεδρος της οργάνωσης των νέων της Ένωσης των αναπήρων στην πόλη Βελίκο Τίρνοβο μας διηγείται για ένα υλοποιημένο με επιτυχία σχέδιο κοινωνικής επιχείρησης στην πόλη του - ένα στούντιο για μασάζ.

"Εμείς, ομάδα τεσσάρων ατόμων, καταλήξαμε στην ιδέα αυτή, αφού περάσαμε εκπαίδευση ενός έτους για την διοργάνωση και χρηματοδότηση κοινωνικής επιχείρησης", λέει ο Νικολάι Κόλεφ. "Στο Βελίκο Τίρνοβο, όπως και σε άλλες βουλγαρικές πόλεις, οι άνθρωποι από τις ευπρόσβλητες ομάδες δεν είναι λίγοι. Αποδείχθηκε ότι υπάρχει ανάγκη από κοινωνικές επιχειρήσεις επειδή αφενός δίνουν απασχόληση στους ανθρώπους αυτούς, ενώ αφετέρου αποτελούν δυνατότητα για την κοινωνικοποίηση τους. Και έτσι κάναμε το στούντιο για μασάζ".

Ο Νικολάι και οι φίλοι του επιλέγουν τον χώρο, ενώ η αγορά του εξοπλισμού χρηματοδοτείται μέσω των προγραμμάτων της Υπηρεσίας για άτομα με ειδικές ανάγκες. Είναι προγράμματα που βοηθούν για το ξεκίνημα επιχειρηματικής δραστηριότητας. Το ποσό που παραχωρείται είναι 15 χιλ. λέβα. Υπάρχουν και άλλες διευκολύνσεις. Το προσωπικό επιλέγεται μέσω του τοπικού γραφείου ανεύρεσης εργασίας, βάσει του ειδικού προγράμματος για άτομα με ειδικές ανάγκες, στο οποίο το κράτος πληρώνει το ήμισυ των αμοιβών και των ασφαλίσεων των διορισμένων ανθρώπων.

Η Στόικα Παναγκόνοβα είναι διευθύντρια νεοϊδρυμένης κοινωνικής επιχείρησης για λογιστικές υπηρεσίες στην πόλη Ρούσε: "Στην εταιρεία διορίσαμε ήδη 6 ανθρώπους, 4 από τους οποίους είναι με ειδικές ανάγκες", λέει η κα Παναγκόνοβα. "Τους διορίσαμε μέσω του Γραφείου ανεύρεσης εργασίας βάση του ειδικού προγράμματος για άτομα με ειδικές ανάγκες. Κατευθυνόμαστε προς τη λογιστική εξυπηρέτηση μη κυβερνητικών οργανώσεων, ιδιωτικών επιχειρήσεων και αγροτικών συνεταιρισμών".

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα