1700 χρόνια από την έκδοση του Διατάγματος της Σερδικής για ανεκτικότητα προς τους χριστιανούς

Στο μακρινό 311 ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Γαλέριος εξέδωσε το Διάταγμα ανεκτικότητας, γνωστό στην πολιτιστική ιστορία της Ευρώπης και υπογεγραμμένο σε ένα από τα στρατηγικά κέντρα της τότε Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, την πόλη Σερδική.

Σήμερα διάδοχος της αρχαίας πόλης είναι η βουλγαρική πρωτεύουσα Σόφια, ενώ το 2011 όλη η χριστιανική κοινότητα της Γηραιάς ηπείρου τιμά τα 1700 χρόνια της έκδοσης του Διατάγματος της Σερδικής.

Επί πολλά χρόνια ιστορικοί, θεολόγοι, ειδικοί στο Ρωμαϊκό Δίκαιο μελετούν αυτό το εξαιρετικά σπουδαίο για την πολιτισμική ανάπτυξη της Ευρώπης έγγραφο, καθώς και τις περιστάσεις γύρω από τη συγγραφή του.

Για τον αυτοκράτορα Γαλέριο είναι γνωστό ότι ήταν ένας από τους πιο ένθερμους αντιπάλους του χριστιανισμού και υπαίτιος για μεγάλους διωγμούς κατά των χριστιανών, αν και η γυναίκα του Βαλέρια ανήκε ακριβώς σ’ αυτή τη θρησκευτική πίστη. Η πράξη, με την οποία διακόπηκαν οι διωγμοί, έθεσε τη χριστιανική πίστη παράλληλα με τα άλλα θρησκεύματα στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Ακριβώς έτσι στη θέση της σημερινής Σόφιας, στην κάποτε Σερδική, άρχισε ο επίσημος εκχριστιανισμός της Ευρώπης και του κόσμου. Ο Ιταλός ερευνητής, θεολόγος και ειδικός στο Ρωμαϊκό και το Βυζαντινό Δίκαιο, Καθ. Δρ. Τζόρτζο Μπαρόνε Αντέζι ρίχνει πρόσθετο φως στην ιστορία του Διατάγματος της Σερδικής.

"Σε ό,τι αφορά τη θρησκευτική πολιτική, οι χριστιανικές πηγές κατηγορούν τον αυτοκράτορα Γαλέριο, διαπαιδαγωγημένο στην ειδωλολατρική παράδοση της μητέρας του, η οποία επίσης καταγόταν απ’ αυτή την περιοχή, ότι ήταν οργανωτής και εκτελεστής του λεγόμενου "μεγάλου διωγμού κατά των χριστιανών". Το Διάταγμα της Σερδικής υπογράφηκε λίγες μέρες πριν το θάνατο του αυτοκράτορα. Ο Γαλέριος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι διωγμοί κατά των χριστιανών μπορεί να οδηγήσουν σε πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας", εκφράζει τις προϋποθέσεις του ο καθ. Αντέζι. "Γι’ αυτό το λόγο έκανε χειρονομία αυτοκρατορικής επιείκειας και συγχώρησης προς τους χριστιανούς ώστε να μπορούν νόμιμα να διακηρύσσουν την πίστη τους όχι μόνο στην ατομική τους, αλλά και στην κοινωνική ζωή. Ο αυτοκράτορας δήλωσε ότι θέλει να εξασφαλίσει την ατομική ελευθερία και την ελευθερία των χριστιανικών κοινοτήτων, για να επιστραφούν οι περιουσίες τους και όλα όσα τους είχαν αφαιρεθεί κατά τη διάρκεια των μεγάλων διωγμών".

Η βουλγαρική πρωτεύουσα Σόφια συχνά δίνεται ως παράδειγμα θρησκευτικής ανεκτικότητας. Στο ίδιο το κέντρο της πόλης, σε άμεση γειτνίαση βρίσκονται τέσσερις ναοί. Τζαμί, συναγωγή, καθολικός ναός και ορθόδοξη εκκλησία και σχηματίζουν ιδιόμορφο τετράγωνο του αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ ανθρώπων διαφορετικών θρησκευμάτων.

Ακούσε τι λέει ο πρωθιερέας Άγγελ Άγγελοφ από την εκκλησία της Αγίας Σόφιας που είναι από τους παλιότερους χριστιανικούς ναούς: "Μπορούμε να καμαρώνουμε για το ότι ακριβώς στην πόλη μας γράφθηκε αυτό το διάταγμα και ότι για πρώτη φορά εδώ δόθηκε δικαίωμα στους ίδιους τους χριστιανούς να κτίζουν τους ναούς τους. Αυτό είναι κάτι εξαιρετικό. Θεωρώ ότι ο ίδιος ο αυτοκράτορας βίωσε τη μετάνοιά του. Τούτο είναι κάτι εντελώς φυσιολογικό, όταν κατά κάποιο τρόπο αγγίξει κανείς τη χριστιανική πίστη. Αδιαμφισβήτητο είναι και το γεγονός ότι σε πολλούς βίους μαρτύρων φιγουράρει το όνομα αυτού του αυτοκράτορα. Ήταν ένας από τους μεγαλύτερους διώκτες των χριστιανών. Μπορεί κανείς να ρωτήσει γιατί του δίνουμε τόση προσοχή. Διότι πιστεύω ότι εκείνος, υποφέροντας από την αρρώστιά του, επιθύμησε να δώσει στους χριστιανούς αυτή την ισότητα με όλους τους άλλους στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Εγώ υπηρετώ στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας που είναι ιδιαίτερος ναός. Δεν γνωρίζω αν οι πρωτευουσιάνοι συνειδητοποιούν ότι εμείς ζούμε στην πόλη της σοφίας, γιατί αυτός ο ναός έδωσε το όνομα στην πρωτεύουσά μας. Είναι ξεκάθαρο κάτι άλλο – η Ευρώπη τέτοια, όπως αποκαλύπτεται μπροστά στον κόσμο με το ηθικό της σύστημα, με τον πολιτισμό της, ως ένα μεγάλο βαθμό οφείλει το πρόσωπό της στον χριστιανισμό. Αυτός διαμορφώνει την Ευρώπη, για την οποία τώρα καμαρώνουμε. Και η πόλη, όπου για πρώτη φορά δόθηκε δικαίωμα ελεύθερης διακήρυξης του χριστιανισμού, της οικοδόμησης ναών, είναι ακριβώς η πρωτεύουσά μας. Αυτό δεν μπορεί να μην μας χαροποιεί".

Μετάφραση: Έλλη Γκέκοβα

Διαδώστε

1700 χρόνια από την έκδοση του Διατάγματος της Σερδικής για ανεκτικότητα προς τους χριστιανούς

Περισσότερα στην κατηγορία

Ημέρες Κροατικής Αρχαιολογικής Κληρονομιάς στη Σόφια

Το Ψυχοσάββατο του Αρχαγγέλου Μιχαήλ τιμάμε τη μνήμη των νεκρών

Μετά το «ΟΧΙ» ακολούθησαν δύσκολα χρόνια για την Ελλάδα