Το ρακί στην καθημερινή ζωή και στις γιορτές των Βούλγαρων

Πολλά μπορούν να γραφτούν και να ειπωθούν για το σπιτικό ρακί και την παρουσία του στο βουλγαρικό τραπέζι. Οι συνταγές του χάνονται στα κιτάπια των παλαιών οικογενειών που στις γιορτές βγάζουν και κερνούν με ποτό που έχουν αφήσει να παλιώσει για χρόνια και να νοστιμίσει ακόμα περισσότερο.

Καλύτερη "παρέα" για το ρακί, είναι η βουλγάρικη σαλάτα σόπσκα, με ντομάτες, αγγούρι, τριμμένο ή κομματιασμένο τυρί φέτα πιπεριά, μαϊντανό και κρεμμύδι. Το ρακί βρίσκεται καθημερινές και γιορτές στο τραπέζι των Βούλγαρων και φυσικά δεν λείπει από τις χριστουγεννιάτικες και πρωτοχρονιάτικες γιορτές.

Στη Βουλγαρία το ρακί παρασκευάζεται κυρίως από σταφύλια, βερίκοκα και δαμάσκηνα. Φυσικά, υπάρχουν και ρακιά από αχλάδι, κεράσι, μούρα, βύσσινα… Μερικά είδη μένουν για πολύ καιρό σε βαρέλια από βελανιδιά, για να αποκτήσουν μια πιο μαλακιά γεύση και ένα υπέροχο καφέ-χρυσό χρώμα.

Το χειμώνα έχει την τιμητική του το ρακόμελο που φτιάχνεται με ρακί που βράζει με μέλη ή με ζάχαρη. Η γιαγιά Ράντκα Στάνεβα, από το χωριό Σίσεντσι, κοντά στα σύνορα με τη Σερβία, είναι 98 χρονών κι απ’ όταν θυμάται τον εαυτό της θυμάται και τα τραταρίσματα με το κρασί και το ρακί που φτιάχνονταν στο σπίτι της οικογένειάς της.

"Αγόρασε σταφύλια, πάτα τα να βγει ο χυμός τους, βράσε τον και φτιάξε ρακί", μας εξηγεί απλά τον τρόπο παρασκευής του η γιαγιά Ράντκα. "Πολλοί συνηθίζουν να βάζουν ζάχαρη για να ανεβάσουν τους βαθμούς του, αλλά εγώ δεν το κάνω ποτέ. Χρησιμοποιώ 7 με 8 είδη σταφυλιού - μοσχάτο, κόκκινο μαυρούδ, άσπρο παμίντ… Ρακή φτιάχνουμε και από δαμάσκηνα, κι από κορόμηλα. Από μήλα ή βερίκοκα δεν έβρασα ποτέ. Στην οικογένειά μας δεν βάζουμε ζάχαρη, ούτε βότανα. Βότανα βάζουν στις ορεινές περιοχές, εδώ στον κάμπο δεν υπάρχουν τα κατάλληλα. Το ζεστό ρακί είναι εύκολο να ετοιμαστεί. Βάζεις σε μια κατσαρολίτσα ή σε μπρίκι ρακή και ζάχαρη ή μέλι, το βάζεις στο τζάκι ή τη στόφα να πάρει βράση και είναι έτοιμο. Στο χωριό μας το πίνουμε τα Χριστούγεννα και την πρωτοχρονιά, όταν μαζευόμαστε στις αυλές να ψήσουμε το κρέας".

Σήμερα, που η οικονομική κρίση έχει σφίξει τον οικογενειακό προϋπολογισμό, οι συμπατριώτες μας αναρωτιούνται ποιο ρακί συμφέρει να πίνει κανείς. Το σπιτικό ή το εργοστασιακό. Η απάντηση είναι μια: φυσικά το σπιτικό! Σε πολλά χωριά αναλογεί ένα καζάνι απόσταξης σε κάθε τρία σπίτια, μια και, όπως είπαμε ήδη, το ρακί αποτελεί μέρος της βουλγαρικής καθημερινότητας.

Αξιοπερίεργη είναι η "κολλητική" επίδρασή του σε άτομα τα οποία δεν έχουν ρίζες στη βουλγάρικη πολιτιστική παράδοση. Πριν δυο χρόνια, ο Βρετανός συνταξιούχος αστυνομικός Μάικλ Γουίβερς, που μένει στο χωριό Γκενεράλ Τόσεβο στην περιοχή του νομού Σλίβεν, κέρδισε το πρώτο βραβείο στον τοπικό διαγωνισμό για το καλύτερο σπιτικό ρακί. Αν και όχι επίσημα, καλύτεροι μάστορες θεωρούνται οι μοναχοί των μοναστηριών της Ανάληψης της Θεοτόκου στην περιοχή του Τρογιάν και του Άγιου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου της περιοχής Γκλόζντεν. Αυτοί, από αιώνες, είναι οι μάστορες του ρακιού που φτιάχνεται από δαμάσκηνα και βρίσκονται σε ένα διαρκή ανταγωνισμό για την ποιότητα της παραγωγής τους.

Γιορτή του ρακιού στο Τρογιάν, όπου θεωρείται πως παράγεται το καλύτερο ρακί από δαμάσκηνα, φωτογραφία: BGNES

Οι συνταγές τους είναι διανθισμένες με μύθους και θρύλους. Το ρακί των μοναχών από το Τρογιάν φτιάχνεται με μια συνταγή του 19ου αιώνα, στην οποία χρησιμοποιούνται 12 βότανα που τοποθετούνται στα βαρέλια που μένει για να ωριμάσει.

Οι μοναχοί του Γκλόζντεν βάζουν, στο διπλοβρασμένο ρακί τους, 33 βότανα - συμβολικός αριθμός μια και τόσα ήταν τα χρόνια του Χριστού. Στα βότανα πάντα υπάρχει η ρίγανη και το βαλσαμόχορτο υπερικό ή σπαθίδα. Στο μοναστήρι, από το 1235, το αφήνουν να ωριμάσει σε βαρέλια από βελανιδιά μαζί με τα 33 βότανα που προσθέτουν το υπέροχο άρωμά τους. Πριν το βάλουν στα μπουκάλια το αγιάζουν με τη θαυματουργή εικόνα του αγίου Γεωργίου.

снимка: rakiq.com

Στην περιοχή του Τρογιάν, στο χωριό Ορεσάκ, κάθε χρόνο γίνεται η γιορτή του ρακιού από δαμάσκηνα. Ο "μάστορας" της περιοχής, ο παππούς Βασίλ Μαντζούκοφ, μας λέει ότι στη γιοτρή πίνουν μόνο δωδεκάχρονο ρακί: "Όταν φτιάχνουμε το καινούργιο ρακί το αφήνουμε για ένα εξάμηνο σε βαρέλια. Στη συνέχεια το βάζουμε σε μεγάλες γυάλινες νταμιτζάνες που θάβουμε στον κήπο για χρόνια. Πίνουμε από την παλιότερη νταμιτζάνα που είναι στο χώμα για δέκα με δώδεκα χρόνια. Το παλιό ρακί έχει και άλλες ιδιότητες", συμπληρώνει ο παππούς Βασίλ. "Είναι γιατρικό και για το λόγο αυτό πίνουμε από ένα ποτηράκι κάθε πρωί, κάθε μεσημέρι και κάθε βράδυ. Με τη συνήθεια αυτή ο πατέρας μου έζησε, γερός και δυνατός, 95 ολόκληρα χρόνια!!!"

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης

Διαδώστε

Το ρακί στην καθημερινή ζωή και στις γιορτές των Βούλγαρων

Περισσότερα στην κατηγορία

25η Οκτωβρίου – Ημέρα Ατόμων με Χαμηλό Ανάστημα

Σταματούν σιδηροδρομικές διαδρομές στην ΒΑ Βουλγαρία

Πρέπει να αποσυρθούν τα αυτοκίνητα από το πάρκινγκ του Αεροδρομίου της Σόφιας