Ευρήματα από την αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα ανακάλυψαν οι αρχαιολόγοι κατά τις ανασκαφές του κάστρου Μπαλάκ Ντερέ στην περιοχή του Ιβάιλοβγκραντ της Νότιας Βουλγαρίας. Σύμφωνα με τον κ. Ιβάιλο Κάνεφ που καθοδηγεί τις έρευνες εδώ και μερικά χρόνια, το κάστρο χρονολογείται από τον 4ο αιώνα και πιθανόν ο λόγος για την κατασκευή του είναι η μεταφορά της πρωτεύουσας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη. Τότε κτίζονται σειρά κάστρων γύρω από τη νέα πρωτεύουσα και το Μπαλάκ Ντερέ είναι ένα από αυτά.

«Φέτος φτάσαμε σε αρκετά ενδιαφέροντα αποτελέσματα σχετικά με την κατοίκιση του τόπου αυτού, διηγείται ο κ. Κάνεφ. Στα πιο χαμηλά στρώματα ανακαλύψαμε ορισμένα ελληνιστικά νομίσματα από τον 2ο-1ο αιώνα πρ.Χρ., γεγονός που μας δίνει σοβαρούς λόγους να θεωρούμε ότι κατά τον 4ο αιώνα όταν κτίζεται το κάστρο, εδώ ήδη υπήρχε κέντρο συνδεδεμένο με την ελληνιστική εποχή. Αυτό πρόκειται να διευκρινιστεί σε συνέχεια στις ανασκαφές. Ενώ το άλλο που επιβεβαιώσαμε είναι ότι το κάστρο λειτουργούσε έως το πρώτο ήμισυ του 13ου αιώνα, νομίσματα από αργότερη περίοδο δεν ανακαλύφθηκαν.»

Και φέτος κατά τις ανασκαφές τον Ιούλιο στο κάστρο βρέθηκαν αντικείμενα συνδεδεμένα με τον αρχαίο βουλγαρικό πολιτισμό- διακόσμηση ζωνών, κουδούνια. Ανακαλύφθηκαν και ευρήματα από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων – κεραμικά σκεύη, αγκίστρια και βάρη για ψάρεμα , που πιθανόν χρησιμοποιούνταν στα πλούσια με ψάρια νερά του Μπαλάκ Ντερέ. Ενδιαφέροντα αντικείμενα βρέθηκαν και στη νεκρόπολη από τον 11ο αιώνα.

 Χάλκινα σκουλαρίκια από τον 11ο αιώνα – ευρήματα από τις ανασκαφές

 «Στη νεκρόπολη αυτή ανακαλύψαμε τάφους με εξαιρετικά πλούσια κοσμήματα – γυάλινα και χάλκινα βραχιόλια και περιδέραιο με 2400 μικρές γυάλινες χάντρες, λέει ο κ. Κάνεφ. Επίσης βρήκαμε και μία πλάκα με μέρος επιγραφής. Μέχρι τώρα δεν είχαμε ανακαλύψει επιγραφή. Είναι στα αρχαία ελληνικά και πιθανόν από την περίοδο του 4ου - 6ου αιώνα με διαφυλαγμένα λίγα γράμματα από τις τελευταίες τρεις σειρές. Η πλάκα είναι καλά επεξεργασμένη με αρκετά αντιπροσωπευτική επιγραφή. Σε συνέχεια οι ειδικοί θα αποφανθούν για αυτή. Ελπίζουμε να ανακαλύψουμε και άλλες επιγραφές.»

Τον Ιούλιο στις ανασκαφές συμμετείχαν και φοιτητές εθελοντές από το εξωτερικό – δύο μελλοντικοί νομικοί από το Πόζναν, φοιτητές από την Μουσική Ακαδημία της Πράγας, φοιτητής σκηνοθεσίας από την Σμύρνη, Κινέζα που σπουδάζει πληροφοριακή στην Οξφόρδη , δύο κοπέλες από το Σαν Φρανσίσκο. «Μορφωμένοι, διαπαιδαγωγημένοι νεαροί άνθρωποι που εργάστηκαν πολύ ευσυνείδητα και σοβαρά στις αρχαιολογικές ανασκαφές μας, ενωμένοι από το κοινό πνεύμα της ανακάλυψης» τους χαρακτηρίζει ο κ. Ιβάιλο Κάνεφ.

 Η πλάκα με την επιγραφή

 Μετά τον Ιούλιο, οι εργασίες συνεχίζονται τον Αύγουστο με φοιτητές αρχαιολογίας, με την άλλη συγκριτικά άγνωστη για το ευρύ κοινό δουλειά της περιγραφής και σχεδιασμό των ευρημάτων. «Πρέπει σε μέγιστο βαθμό να είμαστε σωστοί στη δουλειά μας, λέει ο κ. Κάνεφ. Όλα είναι λεπτομερώς περιγραμμένα –ακριβώς σε πόσα εκατοστά βρέθηκαν τα κεραμικά κομματάκια, πόσα είναι , ποιο είναι το χρώμα της γης κ.λ.π. Επειδή όλα είναι σημαντικά για την επιστήμη και για αυτούς που θα έρθουν μετά από μας.»
Μαζί με τα άλλα αρχαιολογικά έργα στη χώρα και το κάστρο του Μπαλάκ Ντερέ έλαβε το καλοκαίρι βοήθεια από το κράτος για την συνέχεια των ανασκαφών. Οι έρευνες θα συνεχιστούν έως τον Οκτώβριο.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα
Φωτογραφίες: Ευγκένι Ντιμιτρόφ και Ιβάιλο Κάνεφ