Το βουλγαρικό τραπεζικό σύστημα διατηρεί την σταθερότητά του και στις συνθήκες της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης. Έστω και με αρκετά πιο περιοριστικούς όρους οι τράπεζες συνεχίζουν να χορηγούν δάνεια στους ιδιώτες και στις εταιρείες.

Τα υψηλότερα επιτόκια στα δάνεια προκαλούν την δυσαρέσκεια των δανειοληπτών, αυτοί που καταθέτουν όμως είναι ευχαριστημένοι από τα υψηλότερα επίπεδα των τόκων στις καταθέσεις. Και ακριβώς οι υψηλοί τόκοι είναι η αιτία το ξένο κεφάλαιο να παραμένει στην χώρα και να επωφελείται των υπηρεσιών του βουλγαρικού τραπεζικού συστήματος.

Μέχρι πρόσφατα τα επιτόκια στις καταθέσεις κυμαίνονταν στα 9-10% σε ετήσια βάση για καταθέσεις με τρίμηνη προθεσμία, προς το παρόν ανέρχονται πια στο 7%.Το επίπεδο αυτό είναι εξαιρετικά υψηλό, έχοντας υπόψη ότι στις αρχές του 2008 τόκοι στις καταθέσεις κυμαίνονταν στα 3 με 5%, υπενθυμίζουν οι ειδικοί. Υψηλότερα είναι και τα επιτόκια των πιστώσεων – 10 με 12 %, με τα οποία οι τράπεζες αντισταθμίζουν τις αυξημένες δαπάνες τους στην αναζήτηση νέων χρηματικών πόρων.

Στις συνθήκες παγκόσμιας στασιμότητας οι πόροι αυτοί δεν είναι δυνατόν να εξασφαλιστούν από τα κεντρικά καταστήματα των τραπεζών και γι' αυτό οι εμπορικές τράπεζες τους εξασφαλίζουν από την εσωτερική χρηματική αγορά – από τις καταθέσεις του πληθυσμού. Στο ισχυρά ανταγωνιστικό περιβάλλον για την προσέλκυση αυτών των ελεύθερων πόρων οι τράπεζες είναι αρκετά επιθετικές, προτείνοντας υψηλούς τόκους.

Περίπου το 52% του κεφαλαίου των βουλγαρικών τραπεζών είναι ιδιοκτησία 5 ξένων χρηματοπιστωτικών θεσμών. Με τα υπάρχοντα ψηλά επιτόκια στις καταθέσεις οι ξένες τράπεζες προτιμούν να διατηρούν τα κατατεθειμένα σ' αυτές χρηματικά μέσα στα καταστήματα τους στη Βουλγαρία, επειδή το κέρδος τους από τόκους είναι εξαιρετικά ικανοποιητικό. Προς το παρόν οι τόκοι των βουλγαρικών τραπεζών είναι οι υψηλότεροι στην Ευρώπη.

Ο Γκαραμπέθ Μινασιάν από το Οικονομικό Ινστιτούτο της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών μας αναφέρει συγκεκριμένους αριθμους για την άυξηση των ξένων καταθέσεων στις βουλγαρικές τράπεζες: "Στις αρχές του 2008 στο βουλγαρικό τραπεζικό σύστημα υπήρχαν περίπου 5 δις λέβα (ή 2,5 δις ευρώ) ξένες καταθέσεις. Για 2 μόνο χρόνια το ύψος τους αυξήθηκε στα 9,5 δις ευρώ. Πρόκειται κυρίως για καταθέσεις των ξένων μέτοχων των βουλγαρικών εμπορικών τραπεζών. Δηλαδή οι ξένοι μέτοχοι θεωρούν ότι το τραπεζικό σύστημα λειτουργεί καλά και συσσωρεύει αρκετά υψηλά κέρδη και για τον λόγο προτιμούν να κρατούν τα χρήματά τους στις δικές μας τράπεζες. Αυτό εξηγεί και το άλμα των ξένων καταθέσεων στο τραπεζικό μας σύστημα από 2,5 σε 9,5 δις. ευρώ. Εάν οι τόκοι ήταν χαμηλότεροι και οι βουλγαρικές τράπεζες δεν θα ήταν τόσο ελκυστικές για τις ξένες καταθέσεις".

Σε περίοδο σοβαρών οικονομικών διακυμάνσεων και έλλειψης εμπιστοσύνης στους τραπεζικούς θεσμούς στον κόσμο, στη Βουλγαρία ούτε μία τράπεζα δεν κεφαλαιοποιήθηκε αναγκαστικά από το κράτος, όπως σε ορισμένες από τις πιο αναπτυγμένες οικονομίες της αγοράς, υπενθύμισε πρόσφατα ο διευθυντής της Βουλγαρικής Κεντρικής Τράπεζας, Ιβάν ‘Ισκροφ. Σήμερα το χρηματοοικονομικό σύστημα της Βουλγαρίας είναι συνώνυμο σταθερότητας, προβλεπτικότητας και ηρεμίας, πρόσθεσε ο κ. Ίσκροφ.

Στην βάση της σταθερότητας αυτής είναι το καθεστώς νομισματικού συμβουλίου, που καθιερώθηκε στην χώρα το 1999 και η πολιτική σοβαρών ρυθμίσεων από πλευράς της Κεντρικής Τράπεζας στη Βουλγαρία.

"Οι άνθρωποι πρέπει να συνειδητοποιήσουν πιο είναι το καλύτερο", λέει ο κ. Μινασιάν. "Η πρώτη δυνατότητα είναι οι τόκοι στις καταθέσεις και τις πιστώσεις να είναι υψηλότεροι, που να συμβάλλει στην αποταμίευση της ελεύθερης χρηματικής μάζας από τον πληθυσμό και την αποτροπή της πίεσης στις τιμές. Ενώ η δεύτερη δυνατότητα κατά την γνώμη μου, δηλαδή χαμηλοί τόκοι στις καταθέσεις και τις πιστώσεις κατηγορηματικά θα είναι καταστροφή. Θα βρεθούμε σε κατάσταση παρόμοια σ' αυτήν του 1996-1997, όταν ο υπερπληθωρισμός υποτίμησε τις καταθέσεις των ανθρώπων και οι τράπεζες πτώχευσαν".

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα